Dat volkoren de gezondste broodsoort is, gaat er voor de meeste mensen in als koek. 88% van alle Nederlanders denkt er immers zo over. Maar eten we het ook? Lang niet genoeg. Volgens het RIVM haalt slechts de helft van alle volwassenen het aanbevolen minimum van 90 gram volkoren producten per dag. Meer volkoren eten is dus belangrijk voor een gezond voedingspatroon. En het ideale moment om daarmee te beginnen is het ontbijt.

Waarom is het ontbijt zo belangrijk?

Het Voedingscentrum adviseert om elke dag te ontbijten. Een gezond ontbijt geeft energie en helpt de spijsvertering op gang na een nacht slapen. Ook levert het ontbijt de nodige voedingsstoffen, die niet altijd in voldoende mate door de andere maaltijden worden gecompenseerd. Ontbijten zorgt dat je langer een vol gevoel hebt, daardoor minder zin hebt in ongezonde tussendoortjes later op de ochtend, en dat je de rest van de dag regelmatiger eet. Bovendien kan ontbijten zorgen voor een betere concentratie en verhoogde productiviteit.

Ook op de langere termijn zijn er belangrijke voordelen. Uit onderzoek blijkt dat het ontbijt samenhangt met een lager risico op overgewicht en obesitas. Kinderen en jongvolwassenen die regelmatig ontbijten, maken vaak betere voedingskeuzes, hebben een lagere Body Mass Index en een hogere kwaliteit van leven. Het is dus slim om de dag te starten met een gezond ontbijt. Maar wat maakt een ontbijt gezond?

Een gezonde start met volkorenbrood

Ondanks alle hypes blijft brood populair als ontbijt. Meer dan de helft van de Nederlanders start er de dag dagelijks mee en nog eens 14% drie tot vijf keer per week. Toch is er nog veel winst te behalen. Zeker als het gaat om het vergroten van het aandeel volkorenbrood. Vaker de dag starten met volkorenbrood is misschien wel de makkelijkste manier om aan het minimum van 90 gram volkoren producten per dag te komen.

Hoe waardevol volkorenbrood is voor een gezonde start van de dag, is een belangrijke boodschap voor iedereen. Omdat de hele graankorrel is verwerkt, vormt het een efficiënt pakketje van voedingsstoffen die we allemaal nodig hebben om goed te functioneren: koolhydraten, plantaardige eiwitten, vezels, vitamines, mineralen en bioactieve stoffen. Er is wetenschappelijk bewijs dat voldoende volkoren eten het risico verkleint op hart- en vaatziekten, diabetes type 2 en darmkanker. En er zijn aanwijzingen dat volkoren de kans op overgewicht vermindert.

Hoe je veel krijgt voor weinig
Is rijk aan voedingswaarde ook een aanslag op je portemonnee? Gelukkig niet. In een tijd waarin veel wordt gesproken over de prijs van voedsel, is het goed om te weten dat gezond ontbijten met volkorenbrood niet duur hoeft te zijn. Met volkorenbrood krijg je veel voedingswaarde voor je geld. Het zit vol vezels, dat het iedere cent dubbel en dwars waard is.

Volkoren als onderdeel van jouw gezonde ontbijtgewoonte

Het belang van een gezond ontbijt verdient alle aandacht. Voor ouders is het belangrijk dat zij het goede voorbeeld geven en het hun kinderen op jonge leeftijd aanleren. Het gaat daarbij niet alleen om gezonde ontbijtproducten, maar ook om ontbijtgewoonten. Teveel afleiding van bijvoorbeeld de tv of smartphone kan ervoor zorgen dat je makkelijk te veel eet of niet goed registreert dat je aan het eten bent. Daarom is het niet alleen gezellig, maar ook gezonder om aan tafel te ontbijten, met aandacht voor elkaar en voor het eten.

Een paar tips voor een gezond ontbijt in de praktijk: 

• Gebruik de Schijf van Vijf en kies genoeg uit elk vak. Een gemiddeld ontbijt levert tussen de 300 en 400 kcal.
• Ontbijt gezamenlijk aan tafel, een gezellig moment om het goede voorbeeld te geven.
• Neem de tijd en eet met aandacht. Afleiding kan ervoor zorgen dat je gemakkelijk teveel eet. Bij het ontbijt dus geen schermtijd. 

Bronnen:

Ferrer-Cascales, R., et al. (2018). Eat or skip breakfast? The important role of breakfast quality for health-related quality of life, stress and depression in Spanish adolescents. International journal of environmental research and public health, 15(8), 1781

Gezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding 2015. Den Haag: Gezondheidsraad, 2015; publicatienr. 2015/24

GfK in opdracht van NBC. Brood – kennis, houding en consumptie, mei 2023.

Voedingscentrum, 2023. Is ontbijt overslaan erg? Geraadpleegd op 4 juli 2023 via https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/gezonde-voeding-en-voedingsstoffen/is-ontbijt-overslaan-erg-.aspx 

WholEUGrain 2021.Whole Grain: definition, evidence base review, sustainability aspects and considerations for a dietary guideline. Lourenço S. (Ed.). WholEUGrain: Copenhagen https://www.gzs.si/Portals/288/210427_WholEUGrain_Deliverable%204.1_FINAL%20report.pdf 

RIVM, 2023. Wat eet en drinkt Nederland? Geraadpleegd op 13 juli 2023 via https://www.wateetnederland.nl/resultaten/voedingsmiddelen/brood-en-granen