Koolhydraten zijn dikmakers, brood is slecht, en gluten moet je mijden. Veelgehoorde misvattingen die geboost worden door foodbloggers en dieetgoeroes. Het kan lastig zijn (voor je cliënt) om door alle (online) bomen het bos nog te zien; wat is de waarheid en wat een broodje aap? We zetten hardnekkige fabels (en de feiten) op een rij.

Desembrood is gezonder dan gistbrood.
FABEL
De wetenschap laat geen aantoonbaar verschil zien. Hoe gezond het brood is, wordt niet zozeer bepaald door het gebruik van gist of desem. Voor elk brood kan volkorenmeel, meel of bloem gebruikt zijn van verschillende graansoorten, en dát bepaalt echt hoe voedzaam het brood is. Wat bepalend blijft, is de keuze voor wit, bruin of volkorenbrood. Volkoren is en blijft de meest gezonde keuze.

Hoe bruiner het brood, hoe gezonder.
FABEL
De kleur van brood zegt niets over de voedingswaarde, de ingrediënten doen dat wel. Soms worden smaakmakers als moutmeel gebruikt, die een kleur geven maar geen extra voedingsstoffen. De bruine kleur van brood is géén indicatie voor de hoeveelheid volkorengranen en dus de hoeveelheid vezels en andere voedingsstoffen. Bekijk daarom goed de naam van het brood, de ingrediëntenlijst of vraag het na bij de bakker. Op elk brood moet worden aangegeven of het wit, bruin of volkorenbrood is naar gelang het gebruik van bloem, meel of volkorenmeel. Wat je ook doet, volkoren is altijd goed.

Brood met minder koolhydraten is beter voor de lijn.
FABEL
Hoewel dit brood minder koolhydraten bevat, bevat het nagenoeg net zoveel en soms zelfs meer calorieën dan gewoon brood. Dat komt omdat de koolhydraten vervangen zijn door eiwitten of vetten, door het gebruik van peulvruchtenmeel en/of extra pitten en zaden. Het broodbeleg is wel een aandachtspunt bij gewichtsbeheersing: maak gezonde keuzes volgens de Schijf van Vijf en beleg niet te dik.

Speltbrood is gezonder dan tarwebrood.
FABEL
Spelt is qua voedingswaarde gelijk aan tarwe en bevat ook gluten. Wel heeft spelt een andere smaak dan tarwe. Speltbrood gemaakt van volkorenspeltmeel is een gezonde keuze. De meerwaarde van volkoren speltbrood in vergelijking met volkoren tarwebrood is vanuit wetenschappelijk oogpunt niet te onderbouwen.

Meergranenbrood is de meest gezonde broodkeuze.
FABEL
Meergranenbrood kan van volkorenmeel gemaakt zijn: volkoren meergranenbrood. Dan is de voedingswaarde ongeveer gelijk aan dat van gewoon volkorenbrood. Soms zelfs iets hoger doordat er geplette graankorrels of zaden toegevoegd zijn. Meergranenbrood is ook in wit of bruin verkrijgbaar en bevat doorgaans minder voedingsstoffen dan volkoren meergranenbrood.

Van brood word je dik.
FABEL
Brood an sich is geen dikmaker. Brood, en voornamelijk volkorenbrood, bevat juist veel belangrijke voedingsstoffen zoals vezels en plantaardig eiwit, en weinig calorieën. Maar zoals voor alles geldt: wanneer je te veel van iets eet en dus meer calorieën inneemt dan je dagelijks gebruikt, kan je aankomen. Geef de voorkeur aan volkorenbrood, en maakt een verantwoorde belegkeuze.

Brood is ultrabewerkt en dus ongezond.
FABEL
Er is geen brood zonder bewerking. Zonder bewerking is graan niet (goed) eetbaar. Alleen uit de mate van bewerking kan je niet opmaken of een product gezond of ongezond is. De gezondheidswaarde wordt immers bepaald door de voedingswaarde van het product. Volkorenbrood heeft bewezen positieve invloed op de gezondheid van mensen, op de korte en lange termijn. Het advies van de Gezondheidsraad is om iedere dag minstens 90 gram volkorenproducten te eten, dat komt overeen met 3 sneetjes volkorenbrood.

Glutenvrij eten is gezonder voor iedereen.
FABEL
Mensen met coeliakie (glutenintolerantie) kunnen gluten niet verdragen. Voor hen is glutenvrij brood een goede optie. Maar dat geldt niet per se voor iedereen. Granen zijn een belangrijk onderdeel van onze voeding. Het weglaten van gluten en daardoor veel granen kan leiden tot een eenzijdig voedingspatroon, waarbij een tekort aan voedingsstoffen als jodium en vezel kan ontstaan.

Brood kan je makkelijk vervangen voor andere producten.
FABEL
Lange tijd brood weglaten uit het voedingspatroon wordt afgeraden. Onder andere omdat brood een belangrijke bron van jodium is. En als je brood weglaat, moet je veel andere producten eten om toch die goede voedingsstoffen binnen te krijgen. De hoeveelheid vezels uit 5 sneetjes volkorenbrood (10 gram) zit ook in 5 borden havermoutpap of 8 opscheplepels zilvervliesrijst of 420 gram gekookte groente.