Daarom is volkoren zo gezond

Volkorenproducten staan bekend als gezond. En dat is niet voor niks. Wetenschappelijk onderzoek toont aan dat volkorenproducten de kans op chronische ziektes verkleinen. Deze gunstige effecten worden toegeschreven aan de combinatie van vezels, nutriënten en bioactieve stoffen uit de hele graankorrel. We zetten de laatste stand van de wetenschap hierover op een rij.

Coronaire hartziekten: combinatie van volkorencomponenten

Volgens de Gezondheidsraad verlaagt een consumptie van 90 gram volkorenproducten per dag het risico op coronaire hartziekten met 25 procent. En de Hartstichting adviseert volkorenproducten als onderdeel van een gezonde voeding ter preventie van hart- en vaatziekten. Waarom volkoren zo preventief werkt? Volgens wetenschappers zit de verklaring in de veelheid aan bioactieve stoffen in volkorengranen. Deze kunnen gunstige effecten hebben op oxidatieve stress, ontstekingen, vasculaire reactiviteit, bloedstolling en insulinegevoeligheid. Daarnaast spelen oplosbare vezels als bèta-glucanen, vitamine E en de essentiële aminozuren arginine en lysine een rol bij het verlagen van het cholesterolgehalte. Ook bevatten volkorengranen antioxidanten, die het risico op hartziekten kunnen verlagen. Kortom: waarschijnlijk speelt een combinatie van specifieke “volkorencomponenten” een belangrijke rol bij de verlaging van het risico op coronaire hartziekten.

Diabetes mellitus type 2: hoe grover volkoren hoe beter

Een consumptie van 60 gram volkorenproducten per dag verlaagt het risico op diabetes type 2 volgens de Gezondheidsraad met 25 procent. En de Nederlandse Diabetes Federatie adviseert in de “Voedingsrichtlijn Diabetes 2020” bij diabetes type 2 vooral ongeraffineerde koolhydraatbronnen zoals volkorengraanproducten te kiezen. Echter hoe de relatie is tussen volkorengranen, vezels, koolhydraatmechanisme en de metabole respons is nog niet volledig doorgrond. Het is een complex geheel. Uit kortdurende klinische studies blijkt al wel dat volkorenproducten een gunstig effect hebben op de bloedglucosespiegel, nuchtere insulineniveaus en insulineresistentie. Duidelijk daarbij is de invloed van de mate van bewerking van volkorengranen. Gebroken korrels, grof gemalen volkoren en fijn gemalen volkoren hebben een verschillend effect op het glucosemetabolisme. Daarbij geldt: hoe grover hoe beter.

Darmkanker: synergetisch effect

Het risico op darmkanker is 10 procent lager bij consumptie van 90 gram volkorenproducten per dag, zo concludeert de Gezondheidsraad. En het Wereld Kanker Onderzoek Fonds onderstreept het belang van volkorengraanproducten voor de preventie van kanker. Volkorenproducten zijn volgens deze instantie een belangrijk onderdeel van de dagelijkse voeding. Over de bescherming van volkorengranen tegen darmkanker is best veel bekend. De bescherming wordt opgebouwd via een synergetisch effect van een aantal componenten in volkoren. Niet-oplosbare vezels versnellen de darmpassage. Daardoor vermindert de contacttijd van de darm met potentieel carcinogene stoffen. Daarnaast kunnen oplosbare vezels en resistent zetmeel (vezel uit onder meer graanproducten, aardappelen, rijst en groene bananen) in de dikke darm gefermenteerd worden. Hierbij ontstaan gunstige stoffen als korteketenvetzuren (bijvoorbeeld butyraat). Deze vetzuren hebben een ontstekingsremmende werking en versterken de barrièrefunctie van de darm. Ook helpen de antioxidanten en bepaalde B-vitamines in volkorengranen tegen ontstekingen oxidatieve stress.

Nutriëntenrijkdom

Lees hier meer over de nutriëntenrijkdom van volkorenproducten.

Referenties

De informatie uit dit artikel is afkomstig van een wetenschappelijke samenvatting over volkoren granen van EUFIC (The European Food Information Council), aangevuld met Nederlandse informatie van de Gezondheidsraad (“Achtergronddocument Granen en graanproducten bij de Richtlijnen goede voeding 2015”), de Hartstichting, de Nederlandse Diabetes Federatie (“Voedingsrichtlijn Diabetes 2020”) en het Wereld Kanker Onderzoek Fonds.