Koolhydraatarm brood
Er zijn specifieke diëten die uitgaan van een koolhydraatarme voeding. Het ketogeen dieet, Atkins-dieet, het Montignac-dieet en Dr. Frank-dieet komen neer op een eetpatroon met veel vet en eiwit en weinig koolhydraten (suikers, zetmeel en voedingsvezels). Brood, graanproducten, aardappelen, rijst en pasta zijn in deze diëten verboden of (in de vervolgfase) zeer beperkt toegestaan.
Voor mensen die graag een koolhydraatarm dieet willen gebruiken, is er brood met een verlaagd koolhydraatgehalte verkrijgbaar. In de volksmond ook wel koolhydraatarm brood genoemd.
Overigens is de term koolhydraatarm brood warenwettelijk niet toegestaan. Wettelijk gezien mag brood met minder koolhydraten alleen verkocht worden als 'brood met een verlaagd koolhydraatgehalte' of 'brood met minder koolhydraten'.
Wat zit er in?
De koolhydraten uit brood zijn afkomstig van graan. Tarwe, spelt of rogge bijvoorbeeld. In koolhydraatarm brood is een deel van het graan (bloem, meel of volkorenmeel) vervangen door bijvoorbeeld sojameel of erwtenmeel. Hierin zitten minder koolhydraten dan in graan, maar wel meer eiwitten. Daarnaast wordt er vaak gebruik gemaakt van extra olie of margarine en/of ingrediënten die van nature een hoog voedingsvezel- en vetgehalte hebben. Bijvoorbeeld lijnzaad, noten en zonnebloempitten. De hoeveelheid vezels kan daardoor gelijk zijn aan - of zelfs hoger - dan die in volkorenbrood (6,7g/100g).
Brood met een verlaagd koolhydraatgehalte heeft weliswaar minder koolhydraten, maar bevat nagenoeg net zoveel calorieën als gewoon brood. Dit komt door het hogere eiwit- en vetgehalte.
30% minder koolhydraten
De term koolhydraatarm brood is volgens de wet niet toegestaan. Wettelijk gezien mag brood met minder koolhydraten alleen verkocht worden als "brood met een verlaagd koolhydraatgehalte" of "brood met minder koolhydraten". Dit brood heeft ten minste 30% minder koolhydraten dan een vergelijkbare gangbare broodsoort. In vergelijkbare broden met minder koolhydraten de hoeveelheid koolhydraten tussen de 12 en 30 gram per 100 gram brood (ca. 3 boterhammen). Daarbij bevat witbrood gemiddeld 48 gram en volkorenbrood gemiddeld 39 gram koolhydraten per 100 gram.
Kwaliteit van koolhydraten
Bij ‘koolhydraten’ en ‘energieleverancier’ wordt snel gedacht aan te dik worden. Maar ons lichaam heeft koolhydraten juist nodig om goed te kunnen functioneren. Wel is het belangrijk om te kiezen voor kwalitatieve – vooral plantaardige – bronnen van koolhydraten die aantoonbaar gezondheidswinst opleveren. Volkorenbrood is een voorbeeld van een dergelijke voedselbron. Daarnaast is het van belang om de juiste hoeveelheden aan koolhydraten te eten. De aanbevolen hoeveelheid verteerbare koolhydraten omvat meestal een brede marge. De Gezondheidsraad stelt 40-70 energie% als voedingsnorm en de EFSA 45-60 energie%.
Aan te raden?
Een koolhydraatarm dieet vergroot de kans op tekorten van bepaalde voedingsstoffen, zoals vezels, jodium en B-vitamines. Cliënten die baat hebben bij een koolhydraatarm dieet, kunt u volkorenbrood met een verlaagd koolhydraatgehalte adviseren. Dit volkorenbrood bevat vezels en (in veel gevallen) jodium. Bovendien brengt volkorenbrood positieve effecten op de gezondheid met zich mee, zoals het verlagen van de kans op hartziekten, diabetes type 2 en darmkanker. Over de effectiviteit van een koolhydraatbeperkt dieet is het Voedingscentrum voorzichtig. Elk type dieet waarin je minder energie binnenkrijgt dan je verbruikt, kan zorgen voor gewichtsverlies. Op de lange termijn zorgt een koolhydraatarm dieet niet voor meer gewichtsverlies dan diëten mét koolhydraten.
Al met al blijft de Schijf van Vijf van het Voedingscentrum een goed advies voor cliënten die gewicht willen verliezen. Cliënten die willen afvallen door minder koolhydraten te eten, kunnen beginnen met het minderen van koolhydraatrijke voedingsmiddelen die weinig gezondheidswaarde hebben. Zoals koek, gebak, snoep en frisdrank.