Consumenten zijn steeds bewuster bezig met gezonde voeding en duurzame producten: minder vlees, minder suiker en meer plantaardige producten. Dat sluit aan bij de adviezen van gezondheidsautoriteiten, die een verschuiving van dierlijke naar plantaardige producten aanbevelen.

Ook wordt het vegetarische of veganistische menu steeds populairder, en de eiwittransitie krijgt meer en meer aandacht. Gelukkig hoeft het niet moeilijk te zijn om zowel gezond als plantaardig te eten, volop variatie met groente, fruit, peulvruchten, noten én brood.

Bron van plantaardig eiwit

Bruin- en volkorenbrood passen goed in een gezond én plantaardig voedingspatroon. Klassiek brood bevat geen dierlijke ingrediënten en is dus volledig plantaardig. Voor mensen die kiezen voor meer vegan producten dus zeer geschikt. In bruin- en volkorenbrood zit ijzer en eiwit, voedingstoffen die je anders ook uit dierlijke producten haalt. Daarnaast zijn graanproducten, waaronder brood, de belangrijkste bron van jodium in het voedingspatroon.

Een kleine disclaimer: Elke bakker heeft eigen recepturen, daarom is het moeilijk aan te geven dat élk brood volledig plantaardig is. Check daarom altijd goed alle ingrediënten, vraag het na bij de bakker of winkelmedewerker of ga op zoek naar een voorverpakt brood waar de ingrediëntenlijst duidelijkheid brengt. 

Leverancier van jodium
Brood draagt bij aan de nutriënteninname. Niet alleen aan de inname van koolhydraten, vezels en plantaardig eiwit, maar ook van vitamines en mineralen zoals jodium. Maar liefst 48% van de jodium die we nodig hebben, kunnen we halen uit brood. In Nederland wordt jodium toegevoegd aan bakkerszout. Al lange tijd zijn bakkers bezig met het verminderen van zout in brood, wat ook beter is voor de gezondheid. Volwassenen krijgen desondanks nog steeds voldoende jodium binnen, maar wel minder dan zo’n tien jaar geleden. Het is dan ook belangrijk om te blijven benoemen dat brood de belangrijkste bron van jodium is in het Nederlandse voedingspatroon.

Volwaardig voedingspatroon 

Bij een volledig plantaardig voedingspatroon moet je rekening houden met de volwaardigheid ervan, met name met betrekking tot de inname van bijvoorbeeld ijzer en vitamine B12. Ook eiwitten zijn een belangrijk aandachtspunt. Een volledig plantaardig voedingspatroon vereist tot 30% meer eiwitten dan een voedingspatroon dat dierlijke producten bevat. Daarnaast zijn plantaardige eiwitten soms minder goed verteerbaar en missen ze vaak één of meer van de essentiële aminozuren die wel in dierlijke eiwitten voorkomen.

Verschillende plantaardige eiwitbronnen kunnen elkaar uitstekend aanvullen. Granen leveren bijvoorbeeld met name methionine en zijn arm aan lysine. Bij peulvruchten is dat net andersom. De combinatie van verschillende plantaardige eiwitbronnen levert voldoende essentiële aminozuren, bijvoorbeeld volkorenbrood met een spread van peulvruchten (kikkererwten, linzen etc.).

Positief voor mens en planeet

Een gezonde en duurzame voeding is belangrijk voor zowel ons als de planeet. Onderzoek van de Wereldgezondheidsorganisatie laat zien dat een voedingspatroon gebaseerd op voornamelijk plantaardige voeding kan bijdragen aan een gezonde leefstijl. Weinig bewerkte plantaardige voeding bevat ook een lagere hoeveelheid zout, verzadigd vet en toegevoegd suiker, en draagt zo bij aan preventie van chronische ziekten en vroegtijdig overlijden.

Naast de gezondheidsvoordelen is plantaardig eten ook beter voor het milieu. Door het verminderen van vlees- en zuivelconsumptie en het verhogen van de inname van plantaardige producten, zoals brood, kan de milieubelasting al verlaagd worden. Volkorenbrood kan daarom een belangrijke rol spelen in de eiwittransitie en bijdragen aan gezonde verduurzaming.

Broodnodige basis

Volkorenbrood is een basisvoedingsmiddel dat een belangrijk onderdeel vormt van een gezonde en duurzame voeding en bovendien een scala aan voedingsstoffen levert voor een kleine prijs.

Of je nu kiest voor een plantaardig voedingspatroon, flexitariër bent, een actieve sporter bent of een paar kilootjes wilt verliezen, volkorenbrood verdient een prominente rol in elk voedingspatroon. Het eten van slechts drie sneetjes volkorenbrood per dag verlaagt de kans op chronische ziektes. Die gunstige effecten worden toegeschreven aan de combinatie van vezels, nutriënten en bioactieve stoffen uit de hele graankorrel. Een overstap van geraffineerde graanproducten naar volkoren graanproducten is een haalbare stap in de juiste richting.

Tips voor plantaardig broodbeleg 

Op brood hoort beleg. Er zijn diverse plantaardige opties voor broodbeleg: hummus, 100% pindakaas, noten- of peulvruchtenpasta, groentespreads, tapenades, plakjes fruit en rauwkost. Tahin - een sesampasta uit de Arabische keuken - is ook een veelgebruikt product door veganisten. Er komen bovendien steeds meer vegetarische of veganistische alternatieven op de markt. Dit maakt het gemakkelijk om af te wisselen en te genieten van een gezond en duurzaam voedingspatroon.

Bronnen:

Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Mileu (RIVM), 2022. Jodiuminname van volwassenen in Noord Nederland in 2020-2021 en trend sinds 2006-2007. 2022. https://www.rivm.nl/bibliotheek/rapporten/2022-0066.pdf

NICE, 2023. Eiwitbronnen in een gezonde en duurzame voeding. Geraadpleegd op 20 maart 2023 via https://www.nice-info.be/nutrinews/eiwitbronnen-in-een-gezonde-en-duurzame-voeding

Gezondheidsraad. Richtlijnen goede voeding 2015. Den Haag: Gezondheidsraad, 2015; publicatienr. 2015/24

Heerschop, S.N., Kanellopoulos, A., Biesbroek, S. et al. Shifting towards optimized healthy and sustainable Dutch diets: impact on protein quality. Eur J Nutr (2023). https://doi.org/10.1007/s00394-023-03135-7

WholEUGrain 2021.Whole Grain: definition, evidence base review, sustainability aspects and considerations for a dietary guideline. Lourenço S (Ed.). WholEUGrain: Copenhagen.

World Health Organization. (2021). Plant-based diets and their impact on health, sustainability and the environment: a review of the evidence: WHO European Office for the Prevention and Control of Noncommunicable Diseases.

Voedingscentrum (2023). Hoe kan ik gezond veganistisch eten? Geraadpleegd op 20 maart 2023 via https://www.voedingscentrum.nl/nl/service/vraag-en-antwoord/gezonde-voeding-en-voedingsstoffen/hoe-kan-ik-gezond-veganistisch-eten-.aspx