Jodiuminname én kennis onder druk
De jodiuminname in Nederland is nog nét voldoende. Aandacht voor de jodiuminname is daarom cruciaal. Door veranderingen in eetpatronen – waaronder een afname van broodconsumptie – staat de jodiuminname bij bepaalde groepen, met name vrouwen in de vruchtbare leeftijd, onder druk. Daar komt bij dat slechts 55% van de Nederlanders weet dat brood een belangrijke bron van jodium is (Profacts, 2025).
Waarom jodium onmisbaar is
Jodium is essentieel voor de aanmaak van schildklierhormonen, die betrokken zijn bij de regulatie van de stofwisseling, groei en neurologische ontwikkeling. Vooral voor kinderen, zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven is jodium extra belangrijk voor een goede ontwikkeling van het zenuwstelsel en de hersenen van het (ongeboren) kind. Bij een te lage jodiuminname kan vergroting van de schildklier (krop) ontstaan. Bij kinderen kan een tekort aan jodium zorgen voor groeiachterstand en een verminderd leervermogen.
De Gezondheidsraad adviseert een dagelijkse inname van:
- 150 µg voor volwassenen
- 200 µg voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven
Brood als belangrijkste bron van jodium
Er zijn maar weinig voedingsmiddelen die van nature jodium bevatten. Alleen in zeevis, eieren, zuivelproducten en zeewier zit wat jodium. Daarom wordt al sinds 1942 jodium toegevoegd aan brood. En soms ook aan beschuit, crackers, gebak, koek en andere bakkerijproducten. Bakkers gebruiken hier speciaal zout voor: bakkerszout. Daardoor is brood een eenvoudige en betrouwbare manier om de jodiuminname van de bevolking op peil te houden.
Jodiuminname onder druk
De consumptie van brood is de afgelopen jaren gedaald, onder andere door de populariteit van koolhydraatarme diëten, glutenvrij eten zonder medische noodzaak, en het idee dat brood 'ongezond' zou zijn. Vooral jongvolwassenen, vrouwen en mensen die bewust kiezen voor biologische of alternatieve voedingspatronen (zoals paleodieet) lopen risico op een lage jodiuminname. Ernstige tekorten zijn zeldzaam, maar suboptimale jodiuminname kan leiden tot een trage schildklierwerking, met bijbehorende klachten als vermoeidheid, gewichtstoename en koude-intolerantie.
- Stimuleer voldoende (volkoren)broodconsumptie, afhankelijk van energiebehoefte.
- Kies voor brood met bakkerszout. Let op bij cliënten die biologisch brood kopen of zelf brood bakken: dit brood bevat niet altijd jodium.
- Adviseer alternatieve bronnen, zoals zeevis en eieren, als broodconsumptie structureel laag is.
- Overweeg suppletie bij risicogroepen (zoals zwangeren die geen brood eten)