Overgewicht

Overgewicht is een groot maatschappelijk probleem. In Nederland ligt de prevalentie boven de 18 jaar op 50%. De belangrijkste oorzaak voor overgewicht is een overmatige consumptie en een inactieve levensstijl. Idealiter is er een balans tussen de energie die we via de voeding binnenkrijgen en de energie die door lichamelijke activiteit wordt verbrand.

De prevalentie van kinderen met overgewicht neemt ook langzaamaan steeds meer toe en ligt nu op ongeveer 12%. Het overslaan van het ontbijt is hierbij een factor die van invloed kan zijn. Het risico op overgewicht wordt vergroot door het overslaan van het ontbijt.

In de loop van de ochtend is er een grote kans op het stillen van de trek met ongezonde, vaak calorierijke producten. Als ze vervolgens vele uren achter het beeldscherm zitten, verbranden zij die calorieën niet meer. Kinderen met overgewicht lopen meer risico om als volwassene ook overgewicht te hebben. Dit kan grote gevolgen hebben voor de gezondheid.

Het bewustzijn omtrent overgewicht bij de consument is groot. Veelal wordt er geprobeerd gewicht te verliezen. Vaak wordt er gegrepen naar speciale diëten, dieetgoeroes, drankjes en pillen in de hoop daar de oplossing te vinden. Helaas helpt dat vaak niet. Het simpelweg aanpassen van de voedselbereiding en het daarbij kiezen van voedingsmiddelen die gezond zijn, veel voedingsstoffen bevatten en relatief weinig calorieën, zou al enorm helpen. Brood is zo'n product met veel gezonde voedingsstoffen en relatief weinig calorieën. Bovendien bevat brood voedingsvezels waardoor het goed vult. Een verzadigd gevoel voorkomt het vergrijpen aan ongezond, calorierijk voedsel.

Er zijn momenteel veel dieethypes. Steeds wordt er weer een andere methode bedacht om snel af te vallen. De meest bekende diëten in relatie tot koolhydraten en broodworden hieronder toegelicht:

Atkins

Het Atkins-dieet is het bekendste voorbeeld van een koolhydraat-arm dieet. Brood, graanproducten, aardappelen, rijst en pasta zijn in deze diëten verboden of (in de vervolgfase) zeer beperkt toegestaan. In de praktijk leidt een koolhydraatarm dieet er helaas vaak toe dat men door de lage consumptie van fruit en graanproducten onder andere te weinig voedingsvezel binnen krijgt.

Dr. Frank dieet

Het Dr. Frank-dieet is een koolhydraat-arm dieet; het is minder rigoureus dan het Atkins-dieet. Het Dr. Frank-dieet is vooral gebaseerd op het eten van meer eiwitrijk voedsel. Dit dieet geeft een verzadigd gevoel, waardoor je minder eet en afvalt. Op lange termijn is dit dieet niet aan te raden, omdat je dan te weinig fruit, voedingsvezels en calcium binnenkrijgt.

Montignac

Volgens de theorie van deze Fransman is het beperken van calorieën niet het belangrijkste, maar juist de glycemische index van koolhydraten is belangrijk. Niet alle koolhydraten worden in het lichaam even snel afgebroken tot glucose. De maat waarmee men de snelheid van afbraak aangeeft, heet de GI: de glycemische index. De GI is een maatstaf waarmee de reactie van de bloedsuikerspiegel op de consumptie van 50 gram koolhydraten in een bepaald voedingsmiddel wordt uitgedrukt in vergelijking tot de reactie na een inname van 50 gram pure glucose.

Montignac adviseert ook koolhydraten en vetten gescheiden te eten. Een boterham met kaas en een maaltijd met vlees, groente en aardappelen zijn niet toegestaan. De theorie is niet goed onderbouwd en erg ingewikkeld! Tevens is de kans groot dat je door dit dieet te eenzijdig eet en je te weinig voedingsstoffen binnen krijgt.

South Beach Dieet

Het South Beach Dieet gaat uit van het in verschillende fasen afvallen door een andere manier van eten waaronder ook een fase koolhydraatarm. De principes zijn: weinig verzadigd vet en koolhydraten met een lage glycemische index.

Er zijn geen lange termijn studies gedaan naar dit dieet. Positief lijkt de hoeveelheid groente, fruit, mager vlees en vis. Minder positief lijkt de beperkte hoeveelheid voedingsvezels en vitamine A.

Glycemische index

Niet alle koolhydraten worden in het lichaam even snel afgebroken tot glucose. De maat waarmee men de snelheid van afbraak aangeeft, heet de GI: de glycemische index. De GI is een maatstaf waarmee de reactie van de bloedsuikerspiegel op de consumptie van 50 gram koolhydraten in een bepaald voedingsmiddel wordt uitgedrukt in vergelijking tot de reactie na een inname van 50 gram pure glucose. Lees hier meer.

Broodwisseldieet

Het Broodwisseldieet houdt in dat je de ene dag alleen maar brood eet, zonder beleg en boter, en dat je de andere dag normaal, gevarieerd eet. Met dit dieet kun je snel een aantal kilo’s kwijtraken. Je kunt het beter niet langer dan 6 weken volgen, omdat je door dit dieet op lange termijn te weinig voedingsstoffen kunt binnenkrijgen.

Bloedgroependieet

Het Bloedgroepdieet gaat ervan uit dat het afhangt van je bloedgroep welke voedingsmiddelen goed voor je zijn. Dit kan leiden tot het niet eten van granen zoals brood en muesli. Op de lange termijn kun je hierdoor voedingsstoffen gaan missen. Dit dieet is niet gebaseerd op erkende wetenschappelijke inzichten en is erg lastig uitvoerbaar in de praktijk.

Paleodieet

Het Paleodieet gaat ervan uit dat we net zo moeten eten als onze voorouders. Dat betekent vlees, vis, groenten, fruit, noten en zaden. En geen graan, graanproducten, zuivel en bewerkte producten. Granen zouden we pas relatief kort eten (zo’n 10.000 jaar), waardoor onze genen niet aan deze producten zijn aangepast. Voor deze bewering is weinig onderbouwing. Er zijn namelijk op verschillende plekken in de wereld vondsten gedaan, die erop duiden dat onze verre voorouders wel degelijk granen verzamelden, bewerkten en aten. Eten volgens Paleo op lange termijn wordt afgeraden, omdat tekorten kunnen ontstaan aan vezels en calcium. 

Voedselzandloper

De Voedselzandloper is een theorie en gelijknamig boek van arts Kris Verburgh. Hij stelt het voor als alternatief voor de Schijf van Vijf om langer en gezonder te blijven leven, als ‘bijwerking’ zou je hier ook van afvallen. In een zandloper vind je in de bovenste helft de producten die je het best kunt vermijden en in de onderste helft de producten die als alternatief dienen. Graanproducten als brood zouden zoveel mogelijk vervangen moeten worden door groente, fruit, havermoutpap, peulvruchten en paddenstoelen. De adviezen in de Voedselzandloper vormen geen basis voor een volwaardig voedingspatroon en kunnen leiden tot een onevenwichtige samenstelling van het voedingspatroon.